Wanneer een kind huiselijk geweld meemaakt dan vinden we dat dit moet stoppen. We hebben verschillende organisaties en instanties in ons land waarvan wij vinden dat ze kunnen helpen in dit soort gevallen.
Toch gaat het mis. De oplossing ligt niet alleen bij de scheidende ouders. Ook hulpverleners kunnen in een strijdkader zitten terwijl ze denken welzijn te bevorderen. Wanneer we ons focussen op de betrokkenheid van professionals, dan wordt het gemakkelijker te begrijpen waarom het net mis kan gaan. Het 3 planeten model van Hester (2011) wordt hierbij als metafoor gebruikt, om aan te geven dat men vanuit de verschillende vormen van hulpverlening zo los van elkaar denkt en werkt, dat het voor de slachtoffers van huiselijk geweld lijkt alsof ze zich steeds op een andere planeet bevinden.
Ik doe dit zodat mijn lijdensweg niet voor niets is geweest. Dat er positieve dingen kunnen ontstaan uit vreselijke verhalen.
Hoe mooi zou dat zijn...
De eerste planeet houdt zich bezig met het volwassen slachtoffer van huiselijk geweld: meestal vrouwen, soms ook mannen. Men probeert het slachtoffer te helpen om los te komen van het huiselijk geweld en stimuleert deze om grenzen te stellen en uit de gewelddadige situatie te komen. Hier spreken we van huiselijk geweld als een misdrijf.
De tweede planeet houdt zich bezig met de minderjarige slachtoffers. Wanneer een ouder bij een gewelddadige ouder blijft wordt dit als medeplichtigheid aan kindermishandeling gezien. In beide gevallen is het geweld een misdrijf. Onderzoek toont ons dat men moeders sneller verantwoordelijk zal stellen om veiligheid te installeren voor de kinderen. Huiselijk geweld is zeer schadelijk en de relatie tussen een kind en een pleger van huiselijk geweld kan angst, een lage zelfwaardering en een negatief zelfbeeld bij het kind teweegbrengen, met lange termijn gevolgen (Callaghan, Alexander, Sixsmith, & Fellin, 2015; Gilbert, e.a., 2009; Kimball, 2016; Swanston, e.a., 2014; Tierolf, e.a., 2014).
Op de derde planeet hebben we het over omgang en gezag na een scheiding. Op deze planeet gebeurt het vaak dat men huiselijk geweld niet zal geloven of dat men dit geweld zal minimaliseren. 'Victim blaming' en de druk die op moeders ligt, maakt het vrouwen niet bepaald makkelijk om duidelijk en helder hun bezorgdheid om de kinderen te schetsen.
Hierdoor blijven slachtoffers, zowel kinderen als ouders, echt in de kou staan. Hulpverleners gaan werken aan een goede communicatie tussen dader en slachtoffers en men eist dat zij een vlotte samenwerking kunnen bekomen.
Op planeet 1 en 2 is huiselijk geweld een misdrijf. Men voert campagne om slachtoffers te bereiken en zo veiligheid te installeren.
Op de derde planeet is huiselijk geweld iets dat in het verleden ligt. Volwassen slachtoffers krijgen niet de juiste handvatten om geweld te verwerken en bovendien blijft het geweld door dwang en/of bedreiging in conflictscheidingen voortduren. Er is hiervoor veel ongebrip in de jeughulpverlening.
De jeugdhulpverlening is zo ingesteld dat beide ouders samen naar de toekomst dienen te kijken om een goede samenwerking te bekomen. Er wordt niet gesproken over een eigen herstel van het trauma en de bezorgdheid over de kinderen komt niet helder aan bij hulpverleners. Slachtoffers worden gezien als moeilijke ouders die in het verleden blijven hangen en krijgen werkelijk een schuldgevoel aangepraat omdat ze de pijnlijke impasse zogezegd alleen in stand zouden houden. De dader geeft een rustige en kalme indruk.
Het Verdrag van Istanbul
Het Verdrag van Istanbul inzake het Voorkomen en Bestrijden van Geweld tegen Vrouwen en Huiselijk Geweld is op 11 mei 2011 door de Raad van Europa aangenomen en trad in werking op 1 augustus 2014.
België heeft het op 14 maart 2016 geratificeerd.
Het doel van diverdrag is:
- vrouwen beschermen tegen alle vormen van geweld
- geweld tegen vrouwen en huiselijk geweld voorkomen, vervolgen en uitbannen
Het Grevio rapport van België is gepubliceerd op de site van de RVE. Het verzoekt uitdrukkelijk om meer aandacht voor geweld op vrouwen in de Belgische politiek. Natuurlijk zijn er ook 'huiselijke papa's', zelf ken ik er enkele. Toch botsen zij in de praktijk niet of minder snel op muren in de jeugdhulpverlening in deze specifieke situatie. Het zegt iets over de geschiedenis van scheidingen, van de eigen ervaringen van professionals en hulpverleners, van de nieuwe uitdagingen in het werkveld die men nog niet voldoende in kaart heeft gebracht,...
Ouders verantwoordelijk blijven stellen voor hun eigen symptomen en de toekomst van gezinnen op de helling zetten, het moet stoppen.
"Erkennende dat kinderen het slachtoffer van huiselijk geweld zijn, ook wanneer ze getuige zijn van geweld binnen het gezin"
"Erkennende, met grote bezorgdheid, dat vrouwen en meisjes vaak worden blootgesteld aan ernstige vormen van geweld, zoals huiselijk geweld"
"Onder ‘huiselijk geweld’ vallen alle vormen van fysiek, seksueel, psychologisch of economisch geweld dat plaatsvindt binnen het gezin of het huishouden, of tussen voormalige of huidige echtgenoten of partners, ongeacht of de dader in dezelfde woning als het slachtoffer verblijft of heeft verbleven"
"Onder psychologisch geweld wordt verstaan: het door middel van dwang of bedreiging ernstig inbreuk maken op de psychische -integriteit van het slachtoffer"
